Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến trách nhiệm xã hội và môi trường, logistics xanh trở thành chủ đề nóng với doanh nghiệp ở mọi ngành. Nhưng giữa lý tưởng phát triển bền vững và thực tế chi phí vận hành, logistics xanh liệu có phải là con đường thực sự khả thi hay chỉ là khẩu hiệu đẹp?
1. Logistics xanh là gì và vì sao cần quan tâm
Logistics xanh là việc áp dụng các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường trong chuỗi cung ứng: từ vận tải, kho bãi, đóng gói đến quản lý tồn kho. Điều này không chỉ gắn với mục tiêu giảm phát thải mà còn thể hiện cam kết bền vững, phù hợp xu thế phát triển kinh tế toàn cầu.
Thực tế cho thấy các thị trường xuất khẩu lớn như EU(European Union) đã đưa ra yêu cầu rõ ràng về giảm khí thải trong chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững buộc phải quan tâm đến logistics xanh ngay từ hôm nay, thay vì chờ đến khi quy định trở thành bắt buộc.
2. Lợi ích bền vững: hơn cả hình ảnh thương hiệu
Khi triển khai logistics xanh, lợi ích không chỉ nằm ở hình ảnh đẹp trong mắt khách hàng. Doanh nghiệp có thể giảm chi phí nhiên liệu nhờ tối ưu hóa tuyến đường, tiết kiệm năng lượng nhờ hệ thống kho thông minh và kéo dài vòng đời sản phẩm nhờ tái chế bao bì.
Ví dụ, một số tập đoàn bán lẻ lớn đã cắt giảm hàng triệu USD chi phí mỗi năm nhờ chuyển sang xe tải tiết kiệm nhiên liệu và sử dụng bao bì có thể tái chế. Ở Việt Nam, nhiều công ty vận tải đang thử nghiệm xe điện giao hàng tại đô thị, vừa giảm ô nhiễm tiếng ồn vừa tiết kiệm nhiên liệu.
Ngoài ra, thương hiệu áp dụng giải pháp xanh thường được ưu tiên trong hợp tác quốc tế. Đối tác toàn cầu đánh giá cao doanh nghiệp có cam kết môi trường, và điều này mở ra cơ hội tiếp cận thị trường lớn hơn, vượt ra ngoài lợi ích ngắn hạn.
3. Thực tế chi phí: bài toán không dễ giải
Dù có nhiều lợi ích, triển khai logistics xanh đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu không nhỏ. Xe điện, hệ thống quản lý thông minh, kho vận tiêu chuẩn xanh hay năng lượng tái tạo đều là hạng mục tốn kém.
Doanh nghiệp lớn có thể tính toán khoản đầu tư này như một chiến lược dài hạn, nhưng với doanh nghiệp vừa và nhỏ, chi phí có thể trở thành gánh nặng. Nhiều đơn vị logistics Việt Nam thừa nhận rằng nếu không có chính sách hỗ trợ, rất khó để chuyển đổi toàn bộ hệ thống.
Bên cạnh chi phí, còn tồn tại rào cản hạ tầng. Xe điện giao hàng chẳng hạn, hiện vẫn gặp vấn đề về trạm sạc, quãng đường hoạt động và chi phí bảo trì. Điều này cho thấy việc triển khai logistics xanh không chỉ phụ thuộc vào quyết tâm của doanh nghiệp mà còn cần sự đồng hành từ chính phủ và xã hội.
4. Xu hướng toàn cầu và bài học cho doanh nghiệp Việt
Trên thế giới, logistics xanh đã trở thành tiêu chuẩn. Ở châu Âu, nhiều quốc gia đã áp dụng thuế carbon, buộc doanh nghiệp tính toán chi phí phát thải trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Các tập đoàn lớn tại Mỹ và Nhật Bản đang dồn nguồn lực vào công nghệ kho vận thông minh, xe tải tự động và năng lượng tái tạo để giảm chi phí dài hạn.
Việt Nam không đứng ngoài cuộc chơi. Nhiều đối tác nước ngoài yêu cầu doanh nghiệp cung ứng trong nước phải đạt tiêu chuẩn xanh mới có thể ký kết. Nếu không bắt kịp, nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu là điều có thể xảy ra. Đây chính là lời cảnh tỉnh cho doanh nghiệp Việt: logistics xanh không còn là lựa chọn, mà đang dần trở thành tấm vé thông hành bắt buộc.
5. Hướng đi khả thi để bắt đầu logistics xanh
Thay vì chạy theo những giải pháp đắt đỏ ngay từ đầu, doanh nghiệp có thể bắt đầu bằng những bước đi nhỏ và thiết thực. Một số hướng đi khả thi:
• Tối ưu hóa tuyến đường vận chuyển để giảm nhiên liệu và rút ngắn thời gian giao hàng.
• Sử dụng bao bì thân thiện môi trường, dễ tái chế, đồng thời thiết kế bao bì nhỏ gọn để tiết kiệm không gian vận chuyển.
• Ứng dụng phần mềm quản lý tồn kho để giảm hàng tồn, hạn chế lãng phí và giảm diện tích kho bãi không cần thiết.
• Hợp tác với các đơn vị vận tải đã triển khai giải pháp xanh, thay vì tự đầu tư toàn bộ.
• Tận dụng chính sách hỗ trợ từ nhà nước hoặc các quỹ quốc tế về chuyển đổi xanh.
Cách tiếp cận từng bước giúp doanh nghiệp giảm áp lực chi phí, duy trì hiệu quả kinh doanh, đồng thời xây dựng nền tảng cho sự chuyển đổi lâu dài. Đặc biệt, bắt đầu từ những hành động nhỏ nhưng thực chất sẽ tạo ra tác động tích cực và dễ dàng mở rộng sau này.
6. Chọn bước đi thông minh, không phải bước đi hào nhoáng
Logistics xanh là xu hướng không thể đảo ngược. Nhưng thay vì xem đây là gánh nặng hay cuộc chơi chỉ dành cho những “ông lớn”, doanh nghiệp hoàn toàn có thể biến logistics xanh thành lợi thế nếu lựa chọn cách tiếp cận phù hợp. Quan trọng không phải ai đầu tư nhiều tiền hơn, mà là ai bắt đầu thông minh hơn và kiên trì hơn. Trong hành trình phát triển bền vững, một bước đi thực tế và vững chắc hôm nay sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh dài hạn ngày mai.
