Ngôn ngữ cần học để lập trình web

Hôm nay tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một số ngôn ngữ lập trình web đã tạo nên sức mạnh cho thế giới Internet ngày nay. Để các bạn có cái nhìn thoáng qua và nhận ra rằng liệu mình có phù hợp với ngôn ngữ lập trình nào, tôi sẽ đưa ra một đoạn code nhỏ để bạn có thể hình dung xem ngôn ngữ đó trông như thế nào. Chúng ta cùng bắt đầu nhé!

1. PHP

PHP là một ngôn ngữ kịch bản máy chủ (server-side) được sử dụng phổ biến nhất trên Internet ngày nay. PHP chạy trên 75% của tất cả các máy chủ Web và là sức mạnh phía sau của các nền tảng như WordPress, Wikipedia, và thậm chí là một phần của Facebook.

Là một ngôn ngữ chạy trên máy chủ, mã của nó được xử lý trước khi được trả về trình duyệt của người dùng, vì thế tất cả chúng ta nhìn thấy chỉ là mã HTML và không có chút mã PHP nguyên thủy nào. PHP thường được sử dụng kết hợp với MySQL để truy xuất thông tin từ cơ sở dữ liệu và hiển thị thông tin tới người dùng.

Là một ngôn ngữ đa năng và PHP được xem như là chuẩn của phần lớn các máy chủ web. Đó là lý do, bạn đã từng nghe về các thuật ngữ như MAMP/WAMP/LAMP, thì chữ P trong đó là viết tắt của PHP(phần còn lại là Windows/Mac/Linux, Apache, và MySQL).

2. MySQL

MySQL là cũng là một thành phần được xem như chuẩn cài đặt trên web server, nó cũng là database server mã nguồn mở miễn phí. MySQL không phải là một ngôn ngữ lập trình, nhưng là một ngôn ngữ mới để học nếu bạn muốn làm việc với cơ sở dữ liệu, vì thế nó là một thành phần quan trọng của các trang web hiện đại. Tuy MySQL thực ra là một ngôn ngữ kiểu dòng lệnh (command-line), nhưng MySQL có một công cụ giao diện đồ họa GUI rất phổ biến là PHPMyAdmin giúp bạn quản lý cơ sở dữ liệu này một cách dễ dàng hơn.

Ngoài ra, tất cả các bài viết và nội dung của WordPress được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu MySQL, vì vậy MySQL tạo ra sức mạnh cho nền tảng WordPress.

3. Javascript

Javascript là nổi bật về tương tác trên các trang web. Là một ngôn ngữ kịch bản chạy cục bộ trên trình duyệt của người dùng, Javascript cho phép các trang web phản hồi lại các tương tác người dùng như là khi click chuột lên một đối tượng và các sự kiện về thời gian. Để có thể học hết mọi thứ trong JavaScript là một điều như không tưởng.

Chúng ta cũng nên tìm hiểu thêm về JQuery. JQuery là một framework Javascript cho phép bạn viết code ít hơn và tương thích trình duyệt tốt hơn, nó cũng là chuẩn của các trang web hiện đại. JQuery đặc biệt hữu ích để nhắm đến những đối tượng xác định trong một trang web có sử dụng CSS và thực thi một số thứ cùng với chúng, như là ẩn hoặc hiện các thành phần đó chẳng hạn. Mặc dù JQuery được làm từ Javascript, nhưng cũng có những thành phần ngôn ngữ duy nhất của riêng nó, bởi vậy nếu bạn biết Javascript thì không có nghĩa là bạn có thể tự động biết cách sử dụng JQuery (bạn có thể cũng tranh cãi rằng bạn không cần biết nhiều về Javascript để có khả năng sử dụng jQuery). Chúng ta nhất định sẽ xem xét lại quan điểm này vào một lúc thích hợp.

4. Perl

Perl trước đây được xem là một lực lượng chính trong lập trình web, nhưng gần đây hầu như đã chuyển sang các ứng dụng xử lý văn bản (text). Nó thì có tốc độ xử lý văn bản nhanh đến mức kinh ngạc, nhưng không được sử dụng nhiều trong thế giới Internet hiện đại. Tuy nhiên hầu như tất cả các hacker đều có một số thủ thuật được viết bởi Perl, vì thế nó cũng đáng giá để bạn để tâm nghiên cứu vào một lúc nào đó.

Để mang lại cho bạn một sự hình dung về sức mạnh của Perl, đây là một đoạn code hoàn chỉnh đã được tạo ra để phá mã hóa của DVD. Vâng, nội dung khá là khó hiểu:

5. Ruby

Ruby, và framework phát triển ứng dụng web của nó là Ruby On Rails, là nguồn sức mạnh cho một số trang web lớn như là Groupon, Shopify (một nền tảng thương mại điện tử), và được dùng để xây dựng front-end cho mạng xã hội Twitter. Nó là một ngôn ngữ hoàn toàn hướng đối tượng và được thông dịch bởi server trước khi gửi mã HTML tới trình duyệt của người dùng — cũng giống như PHP (nhưng cũng có nhiều điểm hoàn toàn khác biệt). Tuy nhiên, nó có một số đặc điểm nổi trội đó là phát triển ứng dụng nhanh chóng, viết ít code bị lặp lại, và tốc độ thực thi khá nhanh.

Không may là hầu hết các máy chủ web đều không hỗ trợ Ruby ở dạng mặc định, vì thế trừ khi bạn có khả năng cấu hình cho riêng mình một con server như bạn mong muốn, nếu không thì bạn cần sử dụng một nhà cung cấp dịch vụ hosting kiểu như Heroku.

6. Python

Python là một ngôn ngữ lập trình hoàn toàn hướng đối tượng và strongly-type. Để mô tả về Python điển hình ta thường nói: dễ sử dụng, và là một công cụ để học lập trình rất tốt — nhưng lại có rất ít ứng dụng web trong thế giới thực tế viết bằng Python. Tuy nhiên, nó chắc chắn là một ngôn ngữ rất tốt cho người mới học lập trình, đặc biệt nếu bạn là người đang hướng đến các dự án trên Linux hoặc cộng đồng mã nguồn mở. Chỉ đừng mong chờ dùng nó để tạo ra các ứng dụng web thực sự, và xuất hiện như là một đối thủ cạnh tranh của cộng đồng Ruby.

7. Asp.net

Asp.net là ngôn ngữ phổ biến nhất trong môi trường các tổ chức và doanh nghiệp. Nó cũng được tích hợp chặt chẽ vào .Net. Để có thể chạy một ứng dụng web viết bằng ASP.net, bạn cần một hosting Windows xác định , theo kinh nghiệm của tôi thì điều đó cần nhiều nỗ lực hơn là giá trị của nó. Vì thế bạn không nên dùng nó nếu bạn không có lý do thực sự tốt.

Tóm lại, bạn nên học ngôn ngữ lập trình nào?

Nếu trang web bạn muốn tạo ra thậthiện đại và có tương tác tốt, thì nên chọn PHP kết hợp cùng MySQL và có thể JQuery/Javascript cho việc tương tác. Điều này không có nghĩa là các ngôn ngữ như Ruby và Python là không có giá trị để đầu tư nghiên cứu — chắc chắn một lúc nào đó chúng ta sẽ dùng chúng — nhưng bạn không có nhiều thời gian và bạn nghiêm túc muốn bắt đầu học các kỹ năng có ích trong thế giới thực thì sự kết hợp giữa PHP/MySQL là sự lựa chọn tốt nhất để bắt đầu.